به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی محمد حسین طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور در مراسم آغاز این طرح با بیان این که ارزش های تاریخی زیادی در توس نهفته است، گفت:  برخی توسعه را در ساخت وساز می بینند اما ارزش های تاریخی زیادی در توس نهفته است که منابعی برگشت ناپذیر است و می تواند محور توسعه قرار گیرد.

وی با اشاره به طرح بازپیرایی جلوخان اظهار کرد: طرح هایی برای جلوخان مطرح می شد اما نظرات مختلف و متفاوت درباره طرح ها مطرح بود اما درباره طرح فعلی همه اتفاق نظر دارند. 

طالبیان افزود: این طرح مسیردسترسی گردشگران و بازدید کنندگان به آرامگاه فردوسی را تسهیل می کند و می تواند معرفی جامع تری برای شهر تاریخی توس باشد.

وی با اشاره به مشارکت و همراهی شورای اسلامی شهر مشهد و شهردار مشهد گفت: ازمهندس تقی زاده خامسی شهردارمشهد و اعضای شورای اسلامی شهرمشهد که به توسعه فرهنگی شهر مشهد توجه ویژه ای دارند قدر دانی می کنم.

معاون میراث فرهنگی کشور با بیان این که بخشی از نقشه های فاز یک 42 هکتار پردیس آرامگاه فردوسی نیز تهیه شده است، ادامه داد: پس از ساماندهی و بازپیرایی این 7 هکتار در جلوخان نوبت ، پردیس است که باید آن را هم ساماندهی کنیم.

عوامل تسهیل کننده تبت جهانی توس 

وی با بیان این شهر تاریخی توس و مجموعه فردوسی جرو 55 اثری است که در فهرست موقت ثبت جهانی قرار دارد،  یادآورشد: انجام این اقدامات زمینه ثبت جهانی توس و آرامگاه فردوسی را تسهیل می کند .

وی گفت: ساماندهی جلوخان و پردیس، نظارت و کنترل  برداشت های معاون شن و ماسه محدوده توس و دکل های برق فشار قوی در منظر آرامگاه ، ساماندهی نماهای روستاهای مشرف و احیای برج باروی توس از جمله عواملی است که با انجام آن ها شرایط برای ثبت جهانی توس تسهیل می شود.

وی با اشاره به سیاست حمایتی شورای شهر از احیای توس و مشارکت فعال و موثر شهرداری مشهد در ساماندهی جلوخان اظهار کرد: امیدواریم این همکاری میراث فرهنگی ، شورای شهر و شهرداری مشهد ادامه داشته باشد و نه تنها برای توس بلکه برای حفظ میراث فرهنگی مشهد نیز همکاری های بیشتری صورت گیرد و آثار تاریخی را به عنوان میراث فرهنگی، مشهد، خراسان وایران حفظ کنیم.

برعهدی که بسته ایم وفاداریم 

هم چنین ابوالفضل مکرمی فر مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با بیان این که تلاش می کنیم شکوه و عظمت توس را به آن بازگردانیم، گفت: قدمت تمدنی ایران را توس به گذشته برد، در کاوش های باستان شناسی که در دهانه کشف رود انجام شده، 36 دست افزار پیدا شد که قدمت تمدنی ایران را به 800 هزار سال پیش می رساند.

وی با اشاره به ضرورت احیای توس اظهار کرد: برعهدی که با مردم برای احیای توس بسته ایم وفا داریم و تا جان داریم برای این سرمایه فرهنگی کشور از هیچ تلاش و کوششی دریغ نخواهیم کرد.

وی درباره سابقه طرح و برنامه های ساماندهی آرامگاه فردوسی گفت: روند ساماندهی جلوخان در قالب طرح مطالعاتی است که از سال 84 ابلاغ شده است اما تاکنون به سرانجام نرسیده بود.

مکرمی فر ادامه داد: هیچ ساخت و سازی در جلوخان صورت نمی گیرد و فقط ره باغی برای ورود به مجموعه آرامگاه ایجاد می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی یادآورشد: دولت امسال علاوه بر تخصیص3.5 میلیارد تومان اعتبار برای تاسیسات آرامگاه، حدود 3 میلیارد تومان اعتبار برای احیای برج و باروی توس اختصاص داده است که تا سه سال آینده نیز این اعتبار اختصاص خواهد یافت و این اعتبار تداوم خواهد داشت.

مشهد قطب اسلامیت و ایرانیت است

استاندار خراسان رضوی در این مراسم مدت اجرای پروژه را حدود یک سال اعلام و بیان کرد: توسعه و رونق توس و آرامگاه فردوسی به نفع مردم منطقه است.

علیرضا رشیدیان شرایط موجود در فضای آرامگاه را در شان حکیم ابوالقاسم فردوسی ندانست و افزود: امید است اجرای عملیات ساماندهی پیشخوان آرامگاه فردوسی و تداوم اجرای دیگر پروژه های موجود در این حوزه موجب ادای دین همه ما به حکیم سخن شود. 

وی ادامه داد: خدمات فراوان فردوسی از جمله پاسداری از زبان پارسی و معرفی اسطوره هایی که نیاز یک ملت برای تداوم حیات در دنیای پرآشوب امروز است، توانست برای ایران و ایرانی نجاتبخش باشد. 

استاندار خراسان رضوی گفت: فردوسی در کنار رهیافت و اعتقاداتش، فرهنگی بزرگ و زبانی پر از ادب و حکمت دارد. وی حکیمی است که هم اسطوره ها و پهلوانیت را حفظ کرد و هم فلسفه و حکمت ایرانی را در قالب زبان شعر و ادب به نمایش گذاشته است.

وی با بیان این که مشهد قطب دینداری، معنویت و اسلامیت و ایرانیت است تصریح کرد: به دلیل این جایگاه، مشهد می تواند در پیاده سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به صورت ویژه نقش آفرین باشد.

توس با افق 5 میلیون گردشگر

هم چنین سید سعود ریاضی رئیس کمیسیون ویژه عمران توس در این مراسم گفت : بحث گردشگری در توس با توجه به وجود آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بر اساس مطالعات مشاور در افق طرح توسعه توس ، 5 میلیون گردشگر خواهیم داشت که بزرگترین شهرهای توریستی دنیا هم ندارند.

 سید مسعود ریاضی اظهار کرد : با تصمیم شورا کمیسیون توسعه و عمران توس فعال شده و اغاز عملیات اجرایی جلوخان آرامگاه هم آغازی بر اجرای طرح توسعه این منطقه است که این جلوخان باغی به وسعت 7 هکتارمی باشد که بازدید کننده در این فضا ورود یافته و با آرامش و در فضایی زیبا مسیر تا آرامگاه را طی می کند.

 وی ادامه داد : بعد از جلوخان پردیسی طراحی می شود که از هارونیه تا جلوخان کشیده شده و طراحی فاز صفر آن انجام گرفته است .

 وی از دیگر برنامه های برای این محدوده را " ره باغی " از سه راه شاهنامه تا پل کشف رود ذکر وعنوان کرد : طرح های شهری این مجموعه و منطقه توس که از سال 92 به محدوده شهری مشهد افزوده شده در دست تهیه است و طرح جامع توس هم آماده شده که به کمیسیون ماده 5 ارجاع شده و با تصویب آن ، زمینه تحقق رونق این منطقه فراهم می شود.

 

 

جلوخان آرامگاه فردوسی به مساحت 6.5 هکتار در پی تفاهمنامه ای میان اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی با شهرداری و شورای شهر مشهد طراحی شده و کلیات آن نیز در نشست هیات راهبردی توس به تصویب رسیده است. 

در این چارچوب بر حفاظت درختان بومی با قدمت 60 سال در محوطه، همچنین حفظ داشته های موجود در جلوخان و حفظ طبیعت و ارتقاء تاریخی فرهنگی این فضا به عنوان یک راه باغ و عدم ایجاد هرگونه ساخت وساز تاکید و مقرر شده در فضای جلوخان هیچ سازه ای ایجاد نشود تا این فضا فقط یک پیشخوان و راه باغ باشد.

در سمت چپ و راست کنار جلوخوان مسیرهای سواره با بکارگیری ماشینها برقی پیش بینی شده و مسیر میانی به عنوان محور اصلی جلوخان و راه پیاده برای گردشگران در نظر گرفته شده است. بعد از جلوخان نیز پردیسی به مساحت 42 هکتار قرار دارد که بخشهای تاریخی و فرهنگی در آن واقع هستند. 

ساخت رویکرد در جلوخان غیرانتفاعی و در پردیس انتفاعی است. بخشهای تاریخی و فرهنگی آن نیز احصاء و احیاء خواهند شد و فضاهایی مانند کافی شاپ، رستوران، کتابخانه، کافه کتاب و سایر خدمات برپا می شوند تا مسیری برای رسیدن به آرامگاه فردوسی باشد.

شهر تاریخی توس واقع در 25 کیلومتری شمال مشهد با 360 هکتار مساحت در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. 

حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال 329 هجری قمری برابر با 319 خورشیدی(940 میلادی) در روستای پاژ منطقه توس در خراسان دیده به جهان گشود. وی سال 411 هجری قمری چشم از جهان فروبست و در روستا محل سکونتش که امروز در فاصله 30 کیلومتری شمال مشهد واقع است به خاک سپرده شد. 

پدر فردوسی از دهقانان توس بود که ثروت و موقعیت قابل توجهی داشت و در جوانی با درآمدی که از املاک پدرش به دست می آورد،به کسی محتاج نبود اما به تدریج آن اموال را از دست داد و به تهیدستی گرفتار شد. وی از همان زمان که به کسب علم و دانش می پرداخت، به خواندن داستان علاقه مند شد و به تاریخ و اطلاعات مربوط به گذشته ایران عشق می ورزید. همین علاقه به داستانهای کهن بود که او را به فکر انداخت تا شاهنامه را به نظم در آورد و چنان که از گفته خود او بر می آید، مدتها در جستجوی این کتاب بوده و پس از یافتن نسخه اصلی داستانهای شاهنامه نزدیک به 30 سال از بهترین ایام زندگی خود را وقف این کار کرد. 

فردوسی در سال 370 یا 371 هجری به نظم در آوردن شاهنامه را آغاز کرد